ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับพันธุ์พืช

ชนิดพืชที่จดทะเบียนพันธุ์พืชใหม่สามารถยื่นขอจดทะเบียนคุ้มครองได้จะต้องอยู่ในรายชื่อพืชที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการคุ้มครองพันธุ์พืชประกาศกำหนดเท่านั้น ซึ่งมีอยู่ทั้งหมด 92 รายการ (ณ เดือนพฤศจิกายน 2562) โดยสามารถตรวจสอบรายชื่อได้ทางเว็บไซต์ของการคุ้มครองพันธุ์พืช

• มีความใหม่ (Novelty) คือ ไม่มีการนำส่วนขยายพันธุ์มาใช้ประโยชน์ ไม่ว่าจะเป็นการขายหรือจำหน่ายด้วยประการใด ทั้งในหรือนอกราชเกินกว่า 1 ปีก่อนวันยื่นจดทะเบียน
• มีความแตกต่างจากพันธุ์อื่นอย่างชัดเจน (Distinctness)
• มีความสม่ำเสมอของลักษณะประจำพันธุ์ (Uniformity)
• มีความคงตัวของลักษณะประจำพันธุ์ (Stability)

การตั้งชื่อพันธุ์พืชใหม่

ชื่อพันธุ์พืช หมายถึง ชื่อพันธุ์ที่ขอจดทะเบียนพันธุ์พืชใหม่ ให้ผู้ขอตั้งชื่อเป็นภาษาไทย หากมีชื่อเป็นภาษาอื่นให้ใช้อักษรไทย และชื่อพันธุ์พืช จะต้องไม่มีลักษณะใดลักษณะหนึ่งดังต่อไปนี้

(1) เป็นชื่อคล้ายพระปรมาภิไธย พระนามาภิไธย พระปรมาภิไธยย่อหรือพระนามาภิไธยย่อ หรือพระนามพระราชวงศ์
(2) ไม่สุภาพหรือขัดขวางต่อความสงบเรียบร้อย หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
(3) สื่อความหมายไปในทางเกินจริงหรือโอ้อวด
(4) เป็นหรือคล้ายชื่อสามัญ ชื่อชนิด หรือชื่อสกุลของพืช
(5) เป็นหรือคล้ายชื่อพันธุ์พืชอื่นในวงศ์เดียวกันที่มีอยู่ แพร่หลายทั่วไป
(6) เป็นคำสมาสหรือคำสนธิของชื่อพันธุ์ในวงศ์เดียวกัน ที่ไม่ใช่ พ่อ-แม่พันธุ์ของพันธุ์พืชนั้น
(7) มีคำนำหน้า เช่น ศาสตราจารย์ หม่อม พลเอก นาย
(8) อาจทำให้สาธารณชนสับสนหลงผิด

หมายเหตุ ไม่ใช้บังคับแก่กรณีที่มีการตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติ แก่บุคคล หรือเนื่องในวาระพิเศษต่าง ๆ ในกรณีดังกล่าวให้ผู้ขอพิจารณาตั้งชื่อ ได้ตามความเหมาะสม โดยให้อยู่ในความเห็นชอบของอธิบดีกรมวิชาการเกษตร

คุณสมบัติของผู้รับสิทธิ ต้องเป็นนักปรับปรุงพันธุ์พืช และคุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังต่อไปนี้
1. มีสัญชาติไทย หรือนิติบุคคลที่มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ในประเทศไทย
2. มีสัญชาติของประเทศที่ยินยอมให้บุคคลไทย หรือนิติบุคคล ที่มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ในประเทศไทยและขอรับความคุ้มครองในประเทศนั้น
3. มีสัญขาติของประเทศที่เป็นภาคีแห่งอนุสัญญาหรือความตกลงระหว่างประเทศเกี่ยวกับการคุ้มครองพันธุ์พืชที่ประเทศไทยเป็นภาคีอยู่ด้วย
4. มีภูมิลำเนา หรือประกอบอุตสาหกรรมหรือพาณิชยกรรมอย่างจริงจังในประเทศไทย หรือประเทศที่เป็นภาคีแห่งอนุสัญญาหรือความตกลงระหว่างประเทศเกี่ยวกับการคุ้มครองพันธุ์พืชที่ประเทศไทยเป็นภาคีอยู่ด้วย

สิทธิที่ได้รับจากการจดทะเบียนคุ้มครอง
ผู้ทรงสิทธิในพันธุ์พืชใหม่มีสิทธิแต่เพียงอย่างเดียวในการผลิต ขาย หรือจำหน่ายด้วยประการใด นำเข้า-ส่งออก หรือมีไว้เพื่อกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งส่วนขยายพันธุ์ของพันธุ์พืชใหม่ หากผู้ใดกระทำการดังกล่าวข้างต้นโดยไม่ได้รับอนุญาตจากผู้ทรงสิทธิจะมีโทษจำคุกสูงสุดไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 400,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ